Pierwsza historyczna wzmianka o tej krainie pochodzi z dzieła "Geographica hypegesis"  Klaudiusza Ptolemeusza (ok. 100-178 n.e.). Nazwa wywodzi się od bałtyjskiego słowa "galas" - kraniec, koniec - oznacza kraj położony na krańcu ówczesnego "pruskiego świata".

Mieszkający tu pruscy Galindowie oddawali cześć wielu bogom, których istnienie wiązali ze światem przyrody. Krzyżacki kronikarz Piotr z Dusburga żyjący na przełomie XIII i XIV wieku pisał tak "Prusowie zamiast Boga czcili wszelkie stworzenie, takie jak słońce, księżyc, gwiazdy, grzmoty pierzaste, a także czworonożne istoty włącznie z żabami. Mieli także święte lasy, pola i wody, tak że w nich nie ośmielali się ani drzew rąbać, ani uprawiać pola, ani łowić ryb."  

Prusowie nie budowali świątyń, gdyż wierzyli, że wszystko co ich otacza jest wielką świątynią, a lasy są siedzibą pruskich bogów. W głębokiej puszczy porozrzucane były miejsca zwane Romowe w których rosły dęby o poskręcanych przedziwnie konarach. Wierzono, że ich poskręcane kształty powstały za sprawą bogów. W miejscach tych przebywali kapłani Kriwe, którzy utrzymywali wieczny ogień. Kapłani mieli dar widzenia zmarłych, a żywym przekazywania woli bogów. Prusowie wierzyli, że dusze ich przodków zamknięte są w ciałach zwierząt i drzewach, które pilnowały ich gospodarstw i rodzin. Wierzono, że w lipach zamknięte są dusze kobiet, a w dębach mężczyzn. Wymienione drzewa otaczali szczególną troską i czcią.

Od bogów zależała pomyślność, życie na ziemi i życie po śmierci. Aby uzyskać przychylność składano ofiary z ludzi, zwłaszcza jeńców wziętych w niewolę, niekiedy z dzieci, koni i zwierząt domowych.

O pruskich bogach wiadomo niewiele, kronikarze krzyżaccy opisywali ich niechętnie. Znane bóstwa to:

• Curche, Kurke - bóg urodzaju,
• Pattollus - bóg świata zmarłych,
• Portimpus - bóg płodności i życia,
• Perkun - bóg grzmotów i błyskawic,
• Pegrudis - bóg wiosny, dzięki któremu zieleniały pola, ogrody, gaje i lasy.

Kolejni krzyżaccy kronikarze piszą, że bogami były również: gwiazdy - Sveistiks, słońce - Saule, księżyc - Meness, ziemia - Żemyna i inni.

Cytowany powyżej krzyżacki kronikarz Piotr z Dusburga nie wspomina w swoich opisach, aby Prusowie czcili kamienie, jednak jego następcy i późniejsi badacze opisują odnajdywane osobliwe kamienie kultowe położone w miejscach porośniętych świętymi lasami. Kamienie te czczone były przez Prusów jeszcze po nastaniu chrześcijaństwa. Czczono pojedyncze głazy jak i grupy głazów, sanktuaria tworzące pewne konstrukcje, np. kręgi w których środku położony był główny kamienny obiekt przy którym składano ofiary.

Źródła:

• Historia Warmi i Mazur, Tom I, Stanisław Archemczyk, Wyd. Towarzystwo Naukowe i Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn 2010.
• Kamienie w historii, kulturze i religii. Praca zbiorowa pod redakcją Roberta Klimka i Seweryna Szczepańskiego. Wyd. Klimek, Olsztyn 2010.