Wiosna to czas intensywnego życia w lesie, ale niestety także okres, w którym uaktywnia się jeden z największych wrogów świerków – kornik drukarz. Ten niewielki owad potrafi w zaskakująco krótkim czasie doprowadzić do zamierania całych drzewostanów. W Nadleśnictwie Giżycko, gdzie problem ten jest traktowany z najwyższą powagą, leśnicy prowadzą nieustanną walkę, aby przerwać cykl rozrodczy szkodnika i chronić cenne zasoby leśne.

Dlaczego kornik drukarz jest tak groźny?

Zanim zagłębimy się w szczegóły walki, warto zrozumieć, dlaczego kornik drukarz jest tak skutecznym niszczycielem. Jego nazwa – „drukarz” – pochodzi od charakterystycznych, skomplikowanych wzorów, które drąży pod korą drzew. To właśnie te chodniki macierzyste i chodniki larwalne są przyczyną tragedii. Larwy, żerując w łyku (wewnętrznej części kory), odcinają drzewu dopływ składników odżywczych. To jak zaciśnięcie pętli wokół szyi – drzewo, nawet to wyglądające na zdrowe, zaczyna więdnąć i umierać w zaledwie kilka tygodni. Co gorsza, w sprzyjających warunkach (ciepła wiosna i lato) kornik potrafi wydać na świat nawet dwie, a czasem trzy generacje potomstwa w ciągu jednego sezonu, co przyspiesza katastrofę.

Gdzie jesteśmy teraz? Faza larwalna i nieuchronny wylot

W Nadleśnictwie Giżycko, od kiedy zaobserwowano pierwsze wgryzy kornika około 17 kwietnia, leśnicy są w stanie najwyższej gotowości. Obecnie, na początku czerwca, sytuacja jest jasna: młoda generacja kornika znajduje się w fazie larwalnej. Pod korą drzew, maleńkie larwy intensywnie drążą swoje tunele, pozostawiając za sobą wyraźny ślad – drobne, jasnobrązowe trocinki. Te charakterystyczne „światełka” osypują się z pnia, a także osiadają na liściach i gałązkach okolicznych krzewów. To nasz pierwszy, i bardzo ważny, sygnał alarmowy!

Jednak czas ucieka. W najbliższych dniach, larwy przekształcą się w poczwarki, a następnie w dorosłe owady (tzw. imago). Przewiduje się, że masowy wylot dorosłych chrząszczy z pierwszej generacji nastąpi już w połowie czerwca. Po kilku dniach dojrzewania, te nowo narodzone korniki zaczną szukać kolejnych zdrowych świerków, by założyć gniazda drugiej generacji. To właśnie dlatego każda godzina ma znaczenie!

Jak leśnicy walczą z niewidzialnym wrogiem? Przerwanie cyklu rozrodczego!

Walka z kornikiem drukarzem to prawdziwy wyścig z czasem i skomplikowana strategia, oparta na wiedzy i doświadczeniu. Zgodnie z Instrukcją Ochrony Lasu, leśnicy z Nadleśnictwa Giżycko wdrażają szereg działań, których głównym celem jest przerwanie cyklu rozrodczego szkodnika. Chodzi o to, by usunąć zaatakowane drzewa zanim dorosłe korniki zdążą opuścić pień i zainfekować kolejne świerki.

Kluczowe działania to:

• Intensywne wyszukiwanie "drzew trocinkowych": Od wczesnej wiosny, leśnicy regularnie patrolują lasy, szukając świerków, z których osypują się trocinki. To te drzewa, z aktywnym żerowaniem larw pod korą, są naszym priorytetem. Ich szybkie zlokalizowanie to podstawa sukcesu.
• Natychmiastowa wycinka i wywóz: Gdy „drzewo trocinkowe” zostanie zlokalizowane, jest ono jak najszybciej wycinane. Ale to nie koniec! Całe ścięte drzewo, wraz z znajdującymi się pod korą larwami kornika, musi zostać bezzwłocznie wywiezione poza obszar lasu, najlepiej do miejsca, gdzie szkodnik nie będzie stanowił zagrożenia. To kluczowy moment, bo jeśli zwlekamy, korniki zdążą się przepoczwarzyć i opuścić pień.
• Punkt Monitoringu w Krzyżanach: Sercem naszej strategii jest specjalny Punkt Monitoringu Kornika Drukarza, zlokalizowany w leśnictwie Krzyżany. Leśnicy dwa razy w tygodniu sprawdzają pułapki feromonowe (które wabią dorosłe chrząszcze) oraz stan drzew w otoczeniu. To precyzyjne badania pozwalają nam śledzić tempo rozwoju populacji owada i reagować.
• Edukacja i świadomość: Niezwykle ważne jest również zwiększanie świadomości wśród lokalnej społeczności. Rozumienie zagrożenia i współpraca z leśnikami to filary skutecznej ochrony lasu. Każda informacja o nietypowym żółknięciu świerków czy widocznych trocinkach może być na wagę złota!

Dlaczego warto walczyć o każdy świerk?

Walka z kornikiem drukarzem to nie tylko ochrona konkretnych drzew. To troska o cały ekosystem leśny. Zdrowe lasy świerkowe to dom dla niezliczonej ilości gatunków roślin i zwierząt. To także nasz naturalny filtr powietrza, regulator wilgotności i miejsce relaksu dla mieszkańców i turystów. Dzięki szybkim i zdecydowanym działaniom Nadleśnictwo Giżycko dąży do osiągnięcia stanu równowagi, w którym populacja kornika jest kontrolowana, a nasze świerkowe drzewostany mogą rosnąć zdrowo i służyć nam przez kolejne dziesięciolecia.

Co więcej, poprzez utrzymanie lasu w dobrej kondycji, wspieramy jego naturalne mechanizmy obronne. Zdrowe lub jedynie lekko osłabione drzewa są w stanie wytwarzać obronną żywicę, która skutecznie zatyka chodniki kornikom i jest w stanie zalać wchodzące chrząszcze, uniemożliwiając im zasiedlenie i rozmnażanie. To pokazuje, jak ważne jest dbanie o kondycję całego lasu, by mógł bronić się przed takimi zagrożeniami.

Choć kornik drukarz to potężny wróg, dzięki wiedzy, zaangażowaniu i szybkim decyzjom możemy skutecznie chronić nasze mazurskie lasy.

Słowniczek pojęć:

• Kornik drukarz: Mały chrząszcz (4–5 mm) zasiedlający świerki. Jego larwy rozwijają się pod korą, drążąc chodniki i zabijając drzewa.
• Trocinki: Drobne wiórki i pył, które wypadają z chodników larwalnych kornika. Wczesny i wyraźny sygnał aktywnego żerowania szkodnika.
• Drzewa trocinkowe: Świerki, na których występują trocinki, świadczące o aktywnym żerowaniu larw kornika. Wymagają natychmiastowej interwencji.
• Cykl rozrodczy: Pełny rozwój kornika: od złożenia jaj, przez stadia larwalne i poczwarkę, aż do wylotu dorosłego chrząszcza (imago).
• Generacja: Pokolenie korników rozwijające się w danym sezonie.
• Imago: Dorosła forma owada.
• Pułapki feromonowe: Urządzenia wabiące korniki syntetycznymi feromonami. Służą do monitorowania liczebności i momentu wylotu dorosłych owadów.
• Stan równowagi: Sytuacja, w której populacja szkodnika nie zagraża masowo drzewostanowi, utrzymując się na kontrolowanym poziomie dzięki działaniom leśników i naturalnym wrogom.