Ogólna charakterystyka Nadleśnictwa Giżycko

1. Położenie

Granice nadleśnictwa obejmują obszar położony w środkowej części Pojezierza Mazurskiego, między największymi polskimi jeziorami - Śniardwami na południu i Mamrami na północy. Od północy terytorium Nadleśnictwa Giżycko graniczy z Nadleśnictwem Borki, od wschodu z Nadleśnictwem Ełk, od południa z Nadleśnictwem: Maskulińskie, Pisz i Drygały, od zachodu z Nadleśnictwami należącymi do RDLP w Olsztynie – Srokowo, Mrągowo i Strzałowo. Nadleśnictwo Giżycko położone jest we wschodniej części województwa warmińsko –mazurskiego w powiatach: giżyckim (gmina Miłki, Giżycko, Wydminy, Ryn, Kruklanki, miasto Giżycko), mrągowskim (gmina Mikołajki), węgorzewskim (gmina Węgorzewo), piskim (gmina Orzysz), ełckim (gmina Stare Juchy) i kętrzyńskim (gmina Kętrzyn).
Powierzchnia ogólna nadleśnictwa wynosi 25425,99 ha, w tym leśna 22759,10 ha. W jego skład wchodzą trzy obręby leśne: Giżycko, Ryn i Orzysz, podzielone na 17 leśnictw. Poza tym nadleśnictwo posiada udziały współwłasnościowe w 4 działkach o łącznej pow. 0,6084 ha. W zasięgu terytorialnym wynoszącym około 108 000 ha dominują grunty rolne z rozrzuconymi na znacznym obszarze różnej wielkości kompleksami leśnymi (głównie państwowymi).

2. Walory przyrodnicze

Opisywany teren, według podziału fizyczno-geograficznego Europy (Kondracki 2001), leży w obszarze Europy Wschodniej, w megaregionie Niżu Wschodnioeuropejskiego (8), prowincji Nizin Wschodniobałtycko – Białoruskich (84), podprowincji Pojezierza Wschodniobałtyckiego (842), makroregionie Pojezierza Mazurskiego (842.8) oraz mezoregionach Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (842.83) i Pojezierza Ełckiego (842.86). Według regionalizacji przyrodniczoleśnej (Trampler i in. 1990) nadleśnictwo znajduje się w Krainie Mazursko-Podlaskiej (II), głównie w Dzielnicy Pojezierza Mazurskiego (II.1) w Mezoregionie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (II.1.c). Wschodnia część obrębu Giżycko położona jest w Mezoregionie Pojezierza Ełcko-Suwalskiego (II.1.d), zaś główny kompleks leśny obrębu Orzysz w Dzielnicy i Mezoregionie Równiny Mazurskiej (II.2.a). Podział geobotaniczny (Szafer, Pawłowski 1972), lokalizuje teren nadleśnictwa w:

• Obszarze Eurosyberyjskim,
• Prowincji Środkowoeuropejskiej,
• Dziale Północnym (B),
• Krainie Mazursko-Kurpiowskiej (21),
• Okręgu Pojezierza Mazurskiego (21a).

W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Giżycko znajduje się jeden obszar włączony do sieci Natura 2000. Jest to położony w części południowej OSO Bagna Nietlickie o powierzchni 3107,60 ha, który obejmuje m.in. rezerwat ornitologiczny „Nietlickie Bagno" o powierzchni 1132,91 ha. Teren nadleśnictwa znajduje się w zasięgu Mazurskiego Parku Krajobrazowego oraz pięciu obszarów chronionego krajobrazu. Lesistość regionu wynosi ok. 25%.

Z wymienionych w Ustawie o ochronie przyrody z dnia 16.04.2004 r. (rozdz. 2) „Formy ochrony przyrody" na terenie Nadleśnictwa Giżycko występują następujące obszary i obiekty chronione:

Rezerwaty przyrody

• Rezerwat „Perkuny",
• Rezerwat „Wyspy na Jeziorze Mamry i Kisajno",
• Rezerwat „Jezioro Dobskie",
• Rezerwat „Jezioro Kożuchy",
• Rezerwat „Jeziorko koło Drozdowa",
• Rezerwat „Nietlickie Bagno".

Park krajobrazowy

• Mazurski Park Krajobrazowy.

Obszary chronionego krajobrazu

• OChK Doliny Rzeki Guber,
• OChK Krainy Wielkich Jezior Mazurskich,
• OChK Otuliny Mazurskiego PK – wschód,
• OChK Jezior Orzyskich,
• OChK Pojezierza Ełckiego.

Obszary „Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000"

• OSO Bagna Nietlickie.

Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt

Na terenie nadleśnictwa występuje:

• gatunków roślin chronionych,
• 2 gatunki grzybów chronionych,
• 11 gatunków porostów,
• 232 gatunki zwierząt objętych ochroną prawną.

Pomniki przyrody

W zasięgu terytorialnym nadleśnictwa występuje 55 pomników przyrody, w tym:

• 44 pomniki przyrody ożywionej,
• 11 pomników przyrody nieożywionej (głazy narzutowe).

3. Walory historyczno – kulturowe

Na krajobraz kulturowy obszaru składają się dwa jego typy:

a. Miejski – zawierający często pozostałości budownictwa obronnego,
b. Wiejski – ściśle zespolony z krajobrazem zielonym.

Do ważniejszych obiektów możemy zaliczyć:
a. Obiekty o charakterze miejskim

• Giżycko
  • Twierdza Boyen (zespół przestrzenno-architektoniczny),
  • Most obrotowy na Kanale Łuczyńskim,
  • Zamek Krzyżacki,
  • Zespół kościoła ewangelickiego (pl. Grunwaldzki 6),
  • „Krzyż św. Brunona",
  • Piekarnia "Regelskiego" przy ul. Warszawskiej,
  • Cmentarz wojskowy żołnierzy radzieckich z II wojny światowej,
  • Cmentarz wojskowy z I wojny światowej,
  • Szpital murowany z połowy XIX wieku,
  • Wieża ciśnień z początku XX wieku.

• Ryn
  • Zamek pokrzyżacki z XIV wieku,
  • Cmentarz komunalny,
  • Wiatrak holenderski,
  • Młyn wodny z drugiej połowy XIX wieku,
  • Magazyn zbożowy murowany z przełomu XIX i XX wieku,
  • Murowana kaplica ewangelicka,
  • Układ urbanistyczny – ponad 40 zabytkowych domów z XIX wieku.

b. Obiekty o charakterze wiejskim

• Cmentarze ewangelickie – Kożuchy Wielkie, Doba, Dziewiszewo, Kąp, Pieczonki, Sterławki Małe, Sulimy, Upałty, Wierciejki, Myszowate, Cierzpięty, Okartowo, Pianki, Tuchlin, Ublik, Pilwa, Hejbuty, Mazuchówka, Siedliska,
• Cmentarze wojenne – Żywki, Marcinowa Wola, Miłki, Paprotki, Przykop, Wierciejki, Osiki,
• Kościoły – Doba, Sterławki Wielkie, Miłki, Rydzewo, Okartowo, Szymonka, Wydminy,
• Zespoły dworsko–parkowe – Doba, Perkunowo, Piękna Góra, Upałty, Upałty Małe, żywki, Jagodne Małe, Przykop, Staświny, Ublik, Wężewo, Głżbowo, Ławki, Mioduńskie, Mleczkowo, Monetki, Ryński Dwór, Zielony Lasek, Gawliki Małe, Hejbuty, Pamry,
• Grodziska – Kamionki, Wrony, Paprotki, Przykop, Staświny, Jeziorko, Pańska Wola,
• Kopce strażnicze – Orło, Wejdyki,
• Drewniany wiatrak holenderski – Sterławki Małe,
• Młyn wodny – Konopki Wielkie,
• XVIII – wieczna cegielnia – Ranty,
• Kuźnia z połowy XIX wieku - Doba.