Asset Publisher Asset Publisher

Return to Full Page

18.08.2014 - Operacja Boyen w Lesie Miejskim

Gdy w sierpniu 1914 roku rosyjska 1 armia "Niemen"dowodzona przez generała Pawła von Rennenkampfa z impetem wdzierała się i zdobywała kolejne przyczółki na terenie dawnych Prus Wschodnich, nic nie wskazywało, że cokolwiek jest ją w stanie zatrzymać. W dniu 25 sierpnia wojska rosyjskie dotarły do skraju Lasu Miejskiego, który oddzielał je od Giżycka i wybudowanej w nim niewielkiej twierdzy Boyen. Wynik bitwy wydawał się z góry przesądzony. A jednak...

Dowodzący od kwietnia 1914 r. twierdzą Boyen płk. Hans Ferdinand Ludwig Thomas Busse postanowił nie ograniczać się do działań obronnych mających na celu utrzymanie kontroli nad przejściami pomiędzy jeziorami mazurskimi, aż do chwili planowanego kontruderzenia armii pruskiej. Mając na uwadze słabość swoich sił Busse postanowił przy pomocy licznych wypadów, zmylić przeciwnika co do faktycznej liczebności podległych mu żołnierzy. Przy okazji chciał związać jak największą liczbę wojsk rosyjskich odciążając inne rejony frontu. Jego działania okazały się na tyle skuteczne, iż przeciwnik liczącą około 4000 żołnierzy załogę twierdzy Boyen oszacował na 10000.

Gdy 25 sierpnia 1914 r. o godz. 9.30 Rosjanie przypuścili pierwszy atak na Giżycko od strony Lasu Miejskiego dzięki skutecznemu ogniowi artylerii z twierdzy Boyen atak odparto. Uciążliwy ogień artyleryjski spowodował, iż wysłane z twierdzy rozpoznanie potwierdziło, że twierdza jest otoczona, ale przeciwnik zachowuje od niej dystans około 16 km. 

W dniu 26 sierpnia Rosjanie kilkakrotnie próbują wedrzeć się do Giżycka. W wyniku walk zostaje przez nich ostrzelany miejscowy szpital "Bethanien". Wszystkie ataki jednak odparto.

O świcie 27 sierpnia w kierunku twierdzy udali się rosyjscy parlamentariusze z wezwaniem poddania twierdzy. Płk. Busse odrzucił żądania i walki rozpoczęły się na nowo. Jednak i tym razem artylerzyści z twierdzy skutecznie ostrzeliwali stanowiska rosyjskie, w następstwie czego przeciwnik zaczął się wycofywać.

Rosjanie jednak nie ustępowali i kolejnego dnia, 28 sierpnia rozpoczęli próbę ataku z zachodu od strony wsi Kamionki. Znowu atak odparto. W nocy wojska rosyjskie dwukrotnie atakowały pozycje niemieckie w Lesie Miejskim. Wszystkie ataki odparto. Następnego dnia płk. Busse zdecydował się na kontruderzenie w rejonie Kruklanek i wyruszając osobiście z twierdzy Boyen na czele dwóch kompani żołnierzy odparł wroga na odległość 15 kilometrów od twierdzy. Na wracającego z wyprawy płk. Busse w Giżycku oczekiwały wiwatujące tłumy oraz wieść o zwycięskiej bitwie wojsk niemieckich w okolicach Olsztynka (bitwa pod Tannenbergiem), która odmieniła losy wojny i cofające się dotychczas wojska niemieckie przystąpiły do kontrataku w następstwie którego do dnia 14 września 1914 r. wyparto wojska rosyjskie z Prus Wschodnich. 

W uznaniu zasług płk. Busse został odznaczony Krzyżem Żelaznym II Klasy, a walcząca u jego boku załoga twierdzy Boyen stała się bohaterami wojennymi wszystkich mieszkańców Giżycka.

 

Dziś po ponad 100 latach od pamiętnych wydarzeń z sierpnia 1914 r. trudno szukać w Lesie Miejskim umocnień i okopów. Las zmienił się. Przylegające do dawnego Lasu Miejskiego łąki i pola zalesiono przesuwając dotychczasową jego granicę. Posadzone drzewa urosły wysoko tak, że w miejscu wysadzonej na początku sierpnia 1914 r. 20-metrowej wieży widokowej rosną dziś 35 metrowe sosny. Większość drzewostanów w Lesie Miejskim pamiętających potyczki wojsk rosyjskich i pruskich odnowiono. Pamiętają je jednak rosnące w nim szacowne pomniki przyrody oraz jedyny zachowany z tamtych czasów pomnik jaki wznieśli około 1924 r., ku pamięci o obrońcach Giżycka wdzięczni mieszkańcy.

Pomnik poświęcony poległym żołnierzom niemieckim z 82-go Pułku Artylerii Polowej. Autorem pomnika był artysta z Pieniężna Georg Fung. Pomnik przedstawia postacie dwóch przykucniętych artylerzystów, których umieszczono na wysokim cokole.

 

  • Więcej szczegółów i opisów wydarzeń z sierpnia i września 1914 r. można odnaleźć w artykule dr Roberta Kempy pt.: Twierdza "Boyen" i jej rola w czasie bitwy pod Tannenbergiem i nad jeziorami mazurskimi (17 VIII - 15 IX 1914 r.), opublikowanym w tomie 1/1997 MASOVIA.
Projekt inscenizacji potyczek w Lesie Miejskim uzyskał dofinansowanie
Ministerstwa Obrony Narodowej oraz lokalnych samorządów.