Wczesną wiosną zanim drzewa pokryją się pierwszymi liśćmi dolna warstwa lasu, nazywana runem leśnym, pokrywa się pięknym dywanem kwitnących zawilców gajowych. Miło jest wtedy spacerować i podziwiać to niezwykłe zjawisko przyrodnicze wsłuchując się przy tym w śpiewy ptaków.

 Zawilec gajowy (Anemone nemorosa) pokrywający runo w lesie miejskim - fot. Sławomir Kowalczyk.

Biel zawilców urzekła już nie jednego, lecz nie wszyscy wiedzą, iż roślina ta nie nadaje się do wazonów na domowe stoły, gdyż jest niezwykle delikatna i nietrwała. Bukiety z niej zrobione nie potrafią przetrwać dłużej niż dwa dni. Wspomnieć tu przy okazji należy, iż zawilec gajowy nie podlega ochronie gatunkowej i nie jest wymieniany na listach roślin zagrożonych.

Co jeszcze warto na pewno wiedzieć o zawilcach? Przede wszystkim, iż jest to roślina trująca, bylina należąca do rodziny jaskrowatych zawierająca we wszystkich swoich organach ranunkulinę, której szczególnie dużo jest w kłączach. Sok z zawilca działa silnie drażniąc skórę i błony śluzowe. Rozgnieciona roślina lub jej sok w kontakcie ze skórą, sprawia że pojawia się zaczerwienienie i obrzęk, piekący ból i pęcherze.  Niebezpieczne może być potarcie oczu lub ust nieumytą dłonią po zrywaniu kwiatów, zwłaszcza w przypadku dzieci – powstać mogą dokuczliwe stany zapalne. Po spożyciu soku następuje zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, żołądka i jelit, krwawa biegunka, omdlenia, czasem drgawki, w końcu niewydolność krążeniowa, oddechowa i zapalenie nerek. W wyniku zatrucia może nastąpić nieodwracalne uszkodzenie nerek. W przypadku spożycia roślin konieczne jest płukanie żołądka, nie wolno prowokować wymiotów, podawać należy duże ilości płynów oraz niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Pamiętajmy jednak, iż zwykłe spacery i podziwianie kwitnących zawilców nikomu jeszcze nie zaszkodziło, a jest na co popatrzeć.

Sławomir Kowalczyk