Harvestery i forwardery to maszyny do prac leśnych. Harvestery służą do bezpiecznego ścinania drzew, ich okrzesywania i przecięcia na określonej długości wyżynki. Forwardery to ciągniki, które przy pomocy chwytaka ładują drewno na doczepioną do nich przyczepę i wywożą je z lasu.

W latach 90. nikt w Polsce nie używał jeszcze harvesterów i forwarderów do prac leśnych, ze względu na wysoką cenę ich zakupu. W roku 2014 w Polskich lasach pracowało już około 450 harvesterów. Dzięki temu że maszyn tych jest sporo właściciele zakładów usług leśnych zaczynają rywalizować między sobą, oferując nie tylko atrakcyjną cenę za swoje usługi, ale też ich coraz wyższą ich jakość, co ma bezpośredni wpływ na zmniejszenie uciążliwości zabiegów dla środowiska. To wszystko dzięki nowoczesnym rozwiązaniom.

W minionym tygodniu na terenie Nadleśnictwa Giżycko odbył się pokaz pracy harvestera trzebieżowego oraz pierwszego w Polsce dziesięciokołowego forwardera, skonstruowanego specjalnie do pracy na niestabilnym podłożu.

W części teoretycznej pokazu dr Mariusz Bembenek, pracownik naukowy Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, przedstawił wyniki swoich prac badawczych dotyczących pozyskiwania drewna z drzewostanów trudnodostępnych, które Witold Urbaniak (przedstawiciel dystrybutora maszyn leśnych) uzupełnił o informacje dotyczące maszyn firmy Ponsse przeznaczonych do pracy na terenach podmokłych.

Najnowsze innowacje w maszynach leśnych to zastosowanie dodatkowych osi, szerszych opon oraz dodatkowych gąsienic założonych na tylne i przednie opony, powodujących zmniejszenie nacisku na glebę. Przeciętny człowiek wywiera nacisk na glebę około 0,56 kg na centymetr kwadratowy. Dzięki innowacjom nacisk maszyn jest ponad połowę mniejszy od nacisku człowieka i wynosi około 0,24 kg na centymetr kwadratowy!

Mniejszy nacisk pojazdu na glebę to mniejsze koleiny na szlakach zrywkowych i leśnych drogach. W przypadku ciągników wywożących drewno z lasu zastosowanie dodatkowych kół (nawet do dziesięciu), pozwala wywieźć ładunek o masie od dwunastu do czternastu ton, przy każdej wilgotności podłoża. Ilość wywożonego surowca kontrolowana jest przez wbudowaną wagę.
Kolejne rozwiązania techniczne to niewielkie gabaryty maszyn, które są nie szersze niż trzy metry, dzięki czemu są niezwykle zwrotne i mogą poruszać się w gęstych drzewostanach przeznaczonych do trzebieży.

***

Trzebieże - to zabiegi, których celem jest pielęgnacja drzewostanu, zaś produktem ubocznym jest pozyskiwanie drewna.

Istotą trzebieży jest sukcesywne usuwanie nadmiaru drzew z drzewostanów – w zależności od stanu lasu - w wieku około 20-40 lat (trzebieże wczesne) oraz 50-100 lat (trzebieże późne), głównie z powodu ich stopniowo wzrastających potrzeb życiowych. Regulowanie stopnia zagęszczenia drzewostanów poprawia warunki wzrostu i rozwoju pozostawionym drzewom poprzez zmniejszenie konkurencji między drzewami o światło, składniki pokarmowe i wodę. Zmniejszenie ilości rosnących drzew polega na usunięciu drzew wadliwych (niepożądanych) i chorych co polepsza jakość techniczną i sanitarną drzewostanu. Innym pozytywnym aspektem trzebieży jest również przyspieszenie rozkładu materii organicznej na dnie lasu oraz rozwój podszytów i runa leśnego, poprzez zwiększenie dopływu światła i ciepła do gleby.

Trzebież to nie tylko zabieg hodowlano-pielęgnacyjny ograniczający się wyłącznie do wywołania pożądanych zmian w określonym drzewostanie i jego środowisku, ale także wywierający wpływ na całe ekosystemy, wszystkie tworzące je składniki wraz ze skomplikowanymi, wzajemnymi oddziaływaniami.